१. लाकडी घाणा म्हणजे काय? लाकडी घाणा म्हणजे अशी यंत्रणा जी विविध बिया, सुका मेवा…
भारतातील प्रमुख शेंगदाणा तेल उत्पादक – थेट खरेदी करा!
शेंगदाणा तेल म्हणजे काय? शेंगदाणा तेलाला भुईमूग तेल असेही म्हटले जाते. भुईमूगाच्या बियांपासून काढले जाणारे हे वनस्पतीजन्य तेल स्वयंपाकात आणि वैयक्तिक उपयोगात मोठ्या प्रमाणावर वापरले जाते.
शेंगदाणा तेल — पोषणमूल्य व आरोग्य फायदे
शेंगदाणा तेलात विविध स्निग्धाम्ले (फॅटी अॅसिडस्) असतात — ओलेइक अम्ल, स्टिअरिक अम्ल, पामिटिक अम्ल आणि लिनोलिक अम्ल. त्यातील ओलेइक अम्ल ही मोनो-अनसॅच्युरेटेड फॅट असून HDL (चांगले कोलेस्टेरॉल) वाढवण्यास मदत करते आणि LDL (वाईट कोलेस्टेरॉल) कमी करते.
- हृदयासाठी उपयुक्त — कोलेस्टेरॉल संतुलनात मदत.
- उच्च स्मोक पॉइंट — तळण आणि डीप-फ्रायसाठी योग्य.
- विटामिन E आणि वनस्पतीजन्य स्टिरॉल्सने समृद्ध.
- ट्रान्स-फॅट मुक्त आणि नैसर्गिकरित्या कोलेस्टेरॉलमुक्त.
भारतामधील शेंगदाणा तेलाचे महत्त्व व उत्पादन केंद्रे
भारत हा जगातील तिसरा सर्वात मोठा शेंगदाणा तेल उत्पादक देश आहे. वार्षिक उत्पादन सुमारे 5–6 दशलक्ष टन आहे आणि प्रमुख उत्पादक राज्ये खालीलप्रमाणे आहेत:
प्रमुख राज्ये
- तामिळनाडू — थंड दाब (लकडगट्टे/कोल्हू) पद्धतीमुळे ओळखले जाते.
- गुजरात — मोठ्या प्रमाणावर उत्पादन व व्यापार केंद्र.
- आंध्रप्रदेश — परिष्कृत व टिकाऊ तेलासाठी प्रसिद्ध.
- कर्नाटक — स्थानिक उद्योग आणि छोटे निर्माते.
शेतकरी ते ग्राहक: स्थानिक शेतकऱ्यांकडून ते थेट पुरवठादारांपर्यंत विविध प्रकारची उत्पादने (थंड दाब, फिल्टर केलेले, परिष्कृत) उपलब्ध असतात.
उत्पादन पद्धती: थंड दाब (लकडगट्टे) vs परिष्कृत
थंड दाब / लकडगट्टे पद्धत
या पद्धतीत उष्णतेचा वापर कमी किंवा नसतो, ज्यामुळे जीवनसत्त्वे आणि नैसर्गिक अँटिऑक्सिडंट टिकून राहतात. तेलाचा सुवास व स्वाद नैसर्गिक राहतो.
परिष्कृत शेंगदाणा तेल
गाळणे, वास काढणे आणि परिष्कृत प्रक्रियेने तेल अधिक टिकाऊ व क्लिअर होते. परंतु काही पोषक घटक कमी होऊ शकतात.
शेंगदाणा तेलाचे उपयोग
- दैनंदिन स्वयंपाक — भाजी, सॅलड ड्रेसींग, लो-हिट तळण.
- तळण आणि डीप-फ्राय — उच्च स्मोक पॉइंटमुळे उपयुक्त.
- औषधनिर्मिती व साबण उद्योग.
- बायोडिझेल निर्मितीच्या प्रयोगात वापरले जाते.
- त्वचा व केस — मॉइस्चरायझिंग, मसाज व सांधेदुखीसाठी पारंपारीक उपयोग.
शेंगदाणा तेल विरुद्ध मोहरीचे तेल
शेंगदाणा तेल: सौम्य, नटासारखी चव; उच्च स्मोक पॉइंट (सुमारे 450°F). जीवनसत्त्व ईने समृद्ध.
मोहरीचे तेल: तीव्र सुगंध व झणझणीत चव; पारंपरिक भारतीय स्वादासाठी वापरले जाते; अँटी-बॅक्टेरियल गुणधर्मांनी समृद्ध.
दोन्ही तेलांचे उपयोग त्यांच्या चवी व पाककलेनुसार केले जातात; परंतु हृदयस्नेहीतेमुळे शेंगदाणा तेलला अनेकदा प्राधान्य दिले जाते.
निष्कर्ष
Cold Pressed Groundnut Oil / Peanut Oil / Mungfali Oil - 100% Natural, Unrefined & Heart-Healthy Groundnut Cooking Oil with High Smoke Point - 200 ml
शेंगदाणा तेल आरोग्यदायी, बहुपयोगी आणि स्वादिष्ट वनस्पतीजन्य तेल आहे. भारतातील विविध राज्यांतील उत्पादक थंड दाबलेले, फिल्टर केलेले आणि परिष्कृत प्रकार बाजारात देतात. खरेदी करताना उत्पादनाची पद्धत (थंड दाब किंवा परिष्कृत), शुद्धता व प्रमाणपत्रे तपासल्यास चांगला निर्णय घेता येतो.
